Specifični etički aspekti trijaže pružanja prve pomoći u situacijama sa velikim brojem žrtava

Specific ethical aspects of first aid triage in mass-casualty incidents

Abstract

Katastrofe koje zahvataju ljudsku populaciju povećavaju rizik od preopterećenja resursa službi prve pomoći po broju žrtava i težini njihovih povreda i drugih hitnih zdravstvenih stanja. U takvim slučajevima, čak i medicinski neobrazovani pojedinci mogu biti u situaciji da pruže neophodnu medicinsku pomoć i pre dolaska ekipa hitne medicinske pomoći. Stalno balansiranje između deontologije i utilitarizma je svakodnevna pojava u medicinskoj praksi koja se intenzivira u hitnim medicinskim situacijama i u onim događajima kada spasavanje života dospe na prvo mesto. Iako mogu postojati određene olakšavajuće okolnosti, većina je veoma otežavajuća i one sa zadatkom da obezbede osnovne mere podrške životu stavljaju u stresnu poziciju u kojoj je pribranost od velike važnosti. Predmet ovog rada je ukazivanje na specifične etičke aspekte trijažnog procesa pri pružanju prve pomoći žrtvama katastrofa. U etici je objašnjeno nekoliko situacija koje se odnose na selekciju pacijenata kojima treba pružiti medicinsku pomoć, kao i na mere koje treba primeniti. Najbitniji cilj ovih ilustrativnih situacija jeste da se utvrdi koji od navedenih etičkih pristupa treba primeniti da bi se sačuvalo što više života, a da se nijedna od žrtava istovremeno ne zapostavi. Zbog prisustva vremena kao ograničavajućeg faktora, primena principa trijaže i otklanjanje bilo kakvog oblika konfuzije je najefikasniji način pružanja hitne pomoći svim žrtvama katastrofe kako od strane nemedicinskog tako i od strane medicinskog osoblja.

Disastrous situations involving human population increase the risk of overwhelming first-responding services resources by the number of casualties and the severity of their injuries and other urgent medical conditions. In such cases, even non-medically educated individuals could be placed in a position to provide necessary medical attention even before the arrival of emergency medical service teams. The constant balancing between deontology and utilitarianism is an everyday issue in medical practice which intensifies in emergency medical situations and in those events when saving lives comes into the first place. Although there can be certain facilitating circumstances, most of them are very aggravating and puts those with a task to provide basic life support measures in a stressful position where self-possession is out of paramount importance. The aim of this paper is to discuss specific ethical aspects of triage process in providing first aid to disaster victims. There are several situations explained in ethics dealing with the selection of patients who should receive medical help, as well as measures which should be applied. The most essential goal of the of those illustrative situations is to determine which of the mentioned ethical approaches should be implemented in order to save as much lives as possible and not to neglect any of the victims at the same time. Due to the presence of time as a limiting factor, the application of triage principles and the elimination of any form of confusion is the most efficient way in providing emergency assistance to all disaster victims by both non-medical and medical personnel.